Kako bi građani bili uključeni u procese donošenja odluka, potrebno je Skupštinu građana uvesti kao stalna tijela unutar lokalnih samouprava. Dalje, problem stranog uticaja potrebno je rješavati sistemski, i to osnivanjem skupštinskog odbora koji će raditi na usklađivanju crnogorskog zakonodavstva u ovoj oblasti sa evropskim. A kako bi građani imali alate za borbu protiv dezinformacija, sistemski odgovor u ovom dijelu treba da krene od uvođenja predmeta medijske pismenosti kao redovnog u osnovnim i srednjim školama.
Ove preporuke, na teme participativne demokratije, stranog uticaja i manipulacije informacijama, i medijske politike, formulisali su i usvojili građani na prvoj Skupštini građana u organizaciji Atlantskog saveza Crne Gore, održanoj za vikend u Podgorici.
U projektu je učestvovalo 50 građana iz cijele Crne Gore, prethodno odabranih po principu reprezentativnog uzorka kako bi na najbolji način predstavljali građansko tkivo Crne Gore, a diskusijama je upravljalo 10 moderatora.
“Naša prva Skupština građana pokazala je da je neophodno razmišljati o institucionalizaciji ovog mehanizma koji doprinosi smanjivanju jaza između građana i političkih elita u rješavanju nekih od ključnih društvenih problema. Budući da su u radu ove Skupštine učestvovali i poslanici u Skupštini Crne Gore, nadamo se da će imati sluha za održavanje konstruktivnog dijalog koji će pomoći normalizaciji građanskog učešća u procesu donošenja odluka”, kazala je Azra Karastanović, izvršna direktorica Atlantskog saveza Crne Gore.
Prva tema o kojoj je bilo riječi odnosila se na participativnu demokratiju. Nakon predavanja prof. dr Olivere Komar (Fakultet političkih nauka UCG), građani su nastavili sa formulisanjem preporuka. Jedna od preporuka odnosi se na institucionalizaciju Skupštine građana na lokalnom nivou, kao stalnog tijela unutar lokalne samouprave. To tijelo bi, ističu predstavnici građana, imalo na raspolaganju određeni procenat opštinskog budžeta namijenjenog isključivo za projekte koje predlože građani. U kasnijoj fazi ovakav model bi se implementirao i na državnom nivou, a građani su se u razvoju ove preporuke rukovodili primjerom Belgije.
O medijskim politikama učesnici su imali priliku da iz prve ruke saznaju od Olivere Nikolić (Institut za medije Crne Gore), a predlog za unapređenje medijskih politika i medijske pismenosti usmjerili su u pravcu uvođenja predmeta medijske pismenosti kao redovnog u osnovnim i srednjim školama, kako bi se problem širenja dezinformacija i manipulacije informacijama rješavao sistemski. Krajnji cilj, po njihovom mišljenju, treba da bude stvaranje generacija sposobnih da se odupru negativnom uticaju medija, koje razumiju i koriste nove tehnologije i online alate u svrhu formiranja stavova zasnovanih na informacijama iz relevantnih izvora.
Osim toga, reforma obrazovanja treba da uključi i uvođenje predmeta građansko obrazovanje kao redovnog u osnovnim i srednjim školama, kako bi se podigao nivo informisanosti i obrazovanja na teme o pravima i obavezama građana, građanskom aktivizmu, demokratiji, funksionisanju sistema.
Kada je o stranom uticaju i manipulaciji informacijama riječ, građani ističu značaj rješavanja izazova hibridnih prijetnji i stranog uticaja kroz poseban zakonski okvir. Taj zakonski okvir, poručuju, treba uskladati sa zakonodavstvom EU, a početak sistemskog odgovora na ova pitanja predstavljalo bi osnivanje posebnog skupštinskog odbora.
Posljednjeg dana Skupštine, građani su razmijenili mišljenja o preporukama na kojima su radili tokom prethodna dva dana sa predstavnicima pet poslaničkih klubova Skupštine Crne Gore. Sa građanima su na ove teme razgovarali Oskar Huter (DPS), Boris Mugoša (SD), Damir Gutić (BS), Vasilije Čarapić (PES) i Duško Stjepović (Demokrate).
Projekat Skupštine građana Atlantski savez Crne Gore realizovao je uz podršku Evropske unije.
