Nova organizacija oružanih snaga Crne Gore donosi veću operativnost u radu, izbjegavanje dupliranja kapaciteta, smanjenje broja administrativnog osoblja na račun vojničkog sastava, ali i povećanje borbenih mogućnosti i efikasnije komandovanje.

“I još veću racionalnost”, kaže na početku razgovora za magazin “Bezbjednost” načelnik Štaba u Generalštabu Vojske CG general Dragan Milosavljević. 

Crnogorska Vlada je u novembru prošle godine donijela odluku o novoj organizacijsko-formacijskoj strukturi i brojnoj  veličini Vojske Crne Gore. Osnovne novine odnose se na reorganizaciju Generalšaba, preformiranje postojećih jedinica i utvrđivanje nove strukture profesionalnog sastava. I Sve to u skladu sa principima modernih vojski, ali i u skladu sa specifičnim potrebama Crne Gore.

Crnogoska Vojska imaće 2.356 pripadnika i sva tri vida – kopnenu vojsku, mornaricu i vazduhoplovstvo.  

Reorganizacija Generalštaba se odnosi na činjenicu da je Odjeljenje za ljudske resurse ušlo u sastav Sektora za ljudske resurse Ministarstva odbrane, a  Odjeljenje za logistiku je po novoj organizaciji, sastavni dio Sektora za materijalene resurse u Ministarstvu odbrane. 

Osim toga, kao što je praksa u većina savremenih vojski,  Odjeljenje za operativne poslove (J3) i Odjeljenje za obuku (J7)  su objedinjeni u jedan organ.

“Na taj način smo uspjeli da brojnu veličinu Generalštaba u kojem je bio 105 ljudi, svedemo na 72 pripadnika, a da u okviru Ministarstva odbrane pokrijemo sve te funkcije. Na taj način smo izbjegli sporost u rješavnju procedura koje se odnose na rješavanje statusnih pitanja ljudi, a takođe i po pitanju materijalni resursa”, kaže general Milosavljević. 

Kopnena vojska

Kopnena vojske pretrpjela je najznačajnije promjene – rasformirane su tri jedinice ranga brigade. U ranijoj organizaciji funkcionisale su Brigada za specijalne operacije, Laka pješadijska brigada i Logistička brigada. 

Od Brigade za specijalne operacije i Lake pješadijske brigade je formirana Brigada kopnene vojske. 

“To je urađeno i na osnovu sugestija eksperata NATO-a, gdje nam je savjetovano da je bolje da imamo jednu jedinicu većeg brojnog stanja umjesto tri. Na taj način, promjenom strukture, ta brigada ima povećane borbene mogućnosti. A isto tako, smanjuju se potrebe i za infrastrukturom i ostalim potrebama.”, pojašnjava Milosavljević.

Brigada kopnene vojske imaće oko hiljadu pripadnika, plus još oko tri stotine pripadnika aktivne rezerve koja će ući u njen sastav.

Logistička baza je izdvojena kao samostalna jedinica koja je organizacijski potčinjena načelniku Generalštaba, a stručno Sektoru za materijalne resurse Ministarstva odbrane. Kao samostalna jedinica formiran je i Centar za obuku.

“To je veoma važno za vojsku. Izdvajanjem Centra za obuku kao samostalne jedinice ističemo značaj izvođenja obuke po svim savremenim standardima i načelima. Kod formiranje te jedinice smo posebno vodlili računa da je koncipiramo tako da može da realizuje one zadatke osposobljavanja koji su bitni za nas”, navodi general Milosavljević. 

Bataljon za počasti je prerastao u Počasnu gardu. Ranije je to bila jedinica ranga bataljanona, a sada – čete. Milosavljević kaže da su iskustva pokazala da je to dovoljno za jedinicu koja obezbjeđuje  protokol. 

Bataljon za specijalne operacije postao je četa za specijalne operacije, jer je procijenjeno da je bolje imati jednu četu koja ima 180-190 ljudi, nego jedinicu ranga bataljon koja je tog broja.  

U Brigadi kopnene vojske, dodaje Milosavljević, povećana je i zastupljenost vojnika po ugovoru,  koja je sada na nivou od 61 odsto. 

Mornarica

U dijelu Vojske Crne Gore koji je stacioniran na moru prvo se krenulo od imena – umjesto Mornarička baza, kako je bilo posljednje dvije godine, zvanično ime tog segmenta oružanih snaga ponovo je Mornarica Vojske Crne Gore. 

I ta promjena, pojašnjava Milosavljević, urađena je na sugestiju partnera, jer je naziv Mornarička baza unosio zabunu. 

Raketne topovnjače su povučene iz upotrebe, i nijesu ugrađene u novu formaciju. Na drugoj strani, u sastav Mornarice ušao je Pomorski odred. Riječ je o jedinici ranga bataljona koja je do sada bila u sastavu Brigade za specijalne operacije smještenoj u Danilovgradu. 

“Cijenili smo da je i po vrsti zadataka, i po lokaciji prirodnije da ona bude u Mornarici. I to se već pokazuje kao ispravno rješenje”, ocijenio je Milosavljević. 

Novina se odnosi i na Hidrografski institut, koji je usvajanjem nove organizacije prešao u sastav Hidrometeorološkog zavoda Crne Gore. Ali će usluge i stručne informacije tog instituta i dalje koristiti Mornarica. 

Vazduhoplovstvo

Novine u organizaciji vazduhoplovstva odnose se na to da je u sastav Vazduhoplovne baze stacionirane u Golubovcima pokraj Podgorice, ušla i jedinica za vazdušno osmatranje i javljnje i jedinica za 

protivvazduhoplovnu odbranu. 

“Time smo, pored letačkog dijela, objedilinili i te dvije funkcije – nadzora i osmatranja, kao i protivvazdušnu odbranu”, dodao je Milosavljević.

NATO standardi

Odgovarajući na pitanje da li je nova organizacije oružanih snaga urađena u skladu sa NATO standardima, Molosavljević pojašnjava da u tom segmenti ne postoje definisani, jedinstaveni i precizni standardi u NATO-u koji se odnose na organizaciju vojske.

“Postoje samo neka osnovna načela, i praksa organizovanja savremnih armija. Svaka država ima neke svoje specifičnosti, i na svoj način organizovane ukupne snage bezbjednosti”, objasnio je Milosavljević.

Dodaje da je ocjena NATO stručnjaka koji su nadavno boravili u Podgorici da su vojne vlasti u utvrđivanju nove orgnizacije vojske poštovali praksu i načela koja važe u članicama Alijanse, uz uvažavanje svi specifičnosti države veličine Crne Gore. 

Milosavljević pojašnjava da se to prije svega odnosi ne novu organizaciju Generalštaba, i kaže da  vjeruje da će se objedinjavanje ljudskih i materijalnih resusrsa sa istovjetnim sektorima u Ministarstvu odbrane pokazati kao vrlo racionalno rješenje. 

“Kada govorimo u NATO načelima, u VCG je sada u potpunosti uspostavljen podoficirski lanac podrške. To je ono što mi nijesmo imali, a što ima svaka savremena armija”, kaže Milosavljević i dodaje da je brojna veličina od 2.356 ljudi, odnosno 0,39 procenata ukupnog stanovništva, u skladu sa tim standardima. 

“Cijenimo da takva organizacija predstavlja osnovu koja može pozitivno uticati na dalje korake u izgradnji infrastrukture i opermanja Vojske. Modularnost koja je zastupljena u organizaciji omogućava postizanje interoperabilnosti sa partnerima”, pojašnjava sagovornik magazina “Bezbjednost”. 

Popuna i struktura sastava

Vojska Crne Gore prema novoj organizaciji trebalo bi da ima 345 oficira (15 odsto od ukupnog sastava, 892 podoficira (38 odsto), 809 vojnika po ugovoru (34%) i 310 civilnih lica (13%). 

“I iz NATO-a je stigla potvrda da je, uvažavajući naše specifičnosti i potrebe u ovoj fazi transformacije, ovo pravo rješenje”, dodaje Milosavljević. 

Međutim, trenutano stanje u Vojsci Crne Gore nije do kraja u skladu sa projektovanom strukturom. Neznatno je više mego što je potrebno oficira i podoficira, oko 13 odsto civila je višak, dok je u postojećoj strukturi manjak vojnika po ugovoru – trenutno ih je 463, što je popuna od  57 odsto.

“Višak civilnih lica proističe iz naših zadataka rješavanja viška objekata i rješavanje viška naoružanja koji su naši prioriteti i za naredni period. Popuna vojnicima po ugovoru je značajnije poboljšana, a očekujemo da će se to stanje tokom ove godine i dodatno popraviti”, kazao je Milosavljević. 

Strategijski pregled odbrane

Odgovarajući na pitanje da li se u narednom periodu očekuju značajnije aktivnosti u transformaciji oružanih snaga, Milosavljević je podsjetio da je u toku izrada Strategijskog pregleda odbrane (SPO), dokumenta koji će dati ključni odgovor na to kakva vojska treba Crnoj Gori.

“To je jedini pravi način. Sva drugačija odlučivanja o brojnoj veličini i strukturi su pogrešna. SPO je krucijalni dokument koji mora da da odgovore za najoptimalnija rješenja, koja se odnose na organizaciju i vizije budućeg razvoja Vojske. Kad taj dokument bude završen, sigurno da će organizacije Vojske ponovo pretrpjeti promjene, u skladu sa odgovorima koje bude dao SPO”, kaže Milosavljević.

Bez obzira na to, dodaje on, postojeća organizacijsko-formacijska struktura odgovara trenutnim potrebama  države i omogućiće da se riješe postojeći problemi – višak vojnih lokacija i nepotrebno  naoružanje.

Piše: Dušica Tomović